Dizdeki Eklem Hastalıkları

 

Dizdeki Eklem Hastalıkları

Ortopedi ve Travmatoloji kas-iskelet-eklem yapını içeren hareket sistemi rahatsızlıkları ve yaralanmaları tedavisi ile ilgilenir. Diz eklemini ilgilendiren problemler sık karşılaşılan ortopedik patolojilerdir. Diz eklemi uyluk kemiği alt kısmı, kaval kemiği üst kısmı, kapak kemiği yani patella ismi verilen kemik yapılar ve bunlara ait kıkırdak yapı ile bağlar, kas kirişleri gibi yumuşak dokular tarafından oluşturulmaktadır. Diz eklemi insan vücudunda en çok yaralanmaya uğrayan eklemlerden biri tanesidir. Hekimlerin günlük pratikte çoğunlukla karşısına çıkan diz eklemini ilgilendiren bozuklukların tedavisi ile Genellikle Ortopedi ve Travmatoloji dalı ilgilenir. Diz eklemine yönelik yapılan cerrahi girişimler ortopedik cerrahların en çok yaptığı girişimlerdir. Diz eklemi temel olarak bükme ve düzeltme hareketlerini yapan menteşe tipi bir eklem olmakla birlikte belli bükme derecelerinde belli derecede dönme hareketi yapan bir eklemdir.

Diz eklemini ilgilendiren göreceli ağır yaralanmalar özellikle bu rotasyon hareketi sırasında femur ve tibia kemiklerinin zıt yönlerde hareketi ile oluşur. Diz eklemi 2 ayrı eklemden oluşur; tibiofemoral eklem ile patellofemoral eklem. Tibiofemoral eklem menisküsleri içermektedir. Menisküs ile ilgili problemler oldukça çoktur. İç ve dış  olmak üzere 2 menisküs vardır. Menisküsler yarım ay biçimindedir. Eklem kıkırdağına gelen yüklerin belli bir kısmını karşılamak ve yük dağılımına katılmak gibi önemli görevleri üstlenirler. Artroskopik cerrahi gelişmeden önce menisküs patolojilerinde menisküslerin tamamı cerrahi olarak çıkarılmakta idi. Bunun da uzun dönemde hastalarda eklem kıkırdak zararına yol açtığı gösterilmiştir. Günümüzde menisküs problemlerinde koruyucu cerrahiler uygulanmaktadır. Hastanın yaşı, yırtığın tipi, yeri ve meydana gelme mekanizması değerlendirilerek artroskopi eşliğinde veya tamamen artroskopik olarak menisküs tamiri veya menisküsün yalnızca yırtık kısmının çıkarılması seçeneklerinden biri uygulanır. Bağ yaralanmaları da bu eklemi ilgilendirir ; genellikle sporcularda cerrahi bağ rekonstüksiyonları tedavilerde uygulanabilmektedir. Bağ yaralanmalarında özellikle konservatif tedavi yeterli olmakla beraber özellikle ön çapraz bağ ve dış yan bağ yırtıklarında hastanın faaliyet düzeyine göre cerrahi de uygulanmaktadır.

Kıkırdak problemi tüm diz eklemini ilgilendiren sorunlardır. Kireçlenme ismi verilen durum; eklem kıkırdak hasarının ileri boyutta olduğu ve eklemin hareketlerinin kısıtlandığı, eklem biçiminin bozulduğu ağrılı bir problemdir. Gonartroz ismi verilen bu hastalıkta eklem içi enjeksiyonlar, eklem kıkırdağını destekleyen glukozamin, diacerein gibi oral preparatlar , antienflamatuar preparatlar, fizik tedavi ve kaplıca tedavisi gibi konservatif tedaviler uygulanabilmektedir. İleri boyutta olan gonartrozda ise kısmi yada genellikle tam eklem protezi cerrahisi uygulanmaktadır. Total diz protezi ismi verilen cerrahi günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Yeni tip protezlerde diz eklemi anatomisi veya fonksiyonlarının korunmasında önemli aşama kaydedilerek protez sağ kalımının uzaması sağlanmıştır. Patellofemoral problemler tipik olarak diz önü ağrısı ile kendisini göstermektedir. Kapak kemiği eklem yüzü kıkırdağının göreceli ince hasarı kondromalazi patella olarak isimlendirilir.

Bu problem en çok karşılaşılan diz sorunlarından biridir. Altta yatan, doğuştan eklem uyum bozukluğu olarak söylenebilecek patellofemoral uyumsuzluk gibi hastalıklara eşlik edeceği gibi izole kıkırdak problemi de olabilir. Uyluk ön kasının kuvvetlendirilmesi, antiinflamatuar ilaçlar, fizik tedavi gibi konservatif tedaviler ile tedavi edilebileceği gibi bir takım durumlarda açık yada artroskopik cerrahi tedavi gerekebilir. Kıkırdak problemlerinde günümüzde otolog kondrosit transfüzyonu, mozaikplasti gibi cerrahi tedaviler hastanın yaşı, kıkırdak hasarının yeri ve tipine göre uygulanabilen diğer tedavilerdir. Diz eklemi romatoid artrit,gut gibi inflamatuar rahatsızlıklar da tutulabilir ve sinovit ismi verilen iltihabik durum meydana gelebilir. Diz ekleminde şişkinlik, ısı artışı ,hareket kısıtlılığı gibi belirtileri vardır. Bu durumun tedavisinde antiinflamatuar ajanlar, eklemi dinlenmeye alma gibi tedavilerin yanı sıra artoskopik cerrahi girişimler ve kronik evrede total eklem protezi gibi cerrahiler gerektirebilir.